Moedige vrouwen en buurtbewoners in de townships van Kaapstad komen op voor het recht op goed onderwijs en veilige opvang voor hun kinderen. Hun initiatief wordt gesteund door de Zuid-Afrikaanse organisatie Ikamva Labantu.
“Mensen buiten Zuid-Afrika denken vaak dat apartheid al zo lang geleden is opgeheven dat er nu overal gelijkheid is. Maar we zijn nog maar 27 jaar verder. Ter vergelijking: de slavernij werd ruim 150 jaar geleden in de wereld afgeschaft en nog zie je de gevolgen in de samenleving. Je kan niet verwachten dat een gemeenschap zich in 27 jaar herstelt, zeker niet in Zuid-Afrika, waar het regime zo onderdrukkend was en mensen werden buitengesloten van goed onderwijs.”
Je kan niet verwachten dat een gemeenschap zich in 27 jaar herstelt, zeker niet in Zuid-Afrika.
Aan het woord is Jovana Djeri, zij werkt al veertien jaar voor hulporganisatie Ikamva Labantu, wat in het Nederlands ‘toekomst van de mensen’ betekent. Deze organisatie zet zich in voor duurzame sociale en economische ontwikkeling van de townships, de arme zwarte wijken van Kaapstad. “De gevolgen van apartheid werken door tot vandaag de dag. De witte mensen hadden en hebben goede scholen. Voor de zwarte bevolking was er vroeger heel beperkt onderwijs en voor kleine kinderen waren er geen kleuterscholen. Zelfs nu nog financiert de overheid geen kleuteronderwijs, alleen wie geld heeft kan voor zijn kind zelf goede scholing regelen. Maar de mensen hier kunnen nauwelijks rondkomen, ze maken lange dagen voor weinig geld of zijn werkloos.”
Afternoon Angels
Een groep vrouwen vond de toekomst van hun kinderen zo belangrijk dat ze zelf de handen uit de mouwen staken. Zo kwam er kinderopvang bij moeders uit de buurt, gewoon bij de mensen thuis. Jovana: “’s Ochtends worden de stoelen uit de woonkamer gehaald en komen de kinderen, ’s avonds worden de meubels weer teruggezet. Zo helpen mensen elkaar. Ikamva Labantu ondersteunt deze moedige vrouwen met ons ‘Afternoon Angels Programma’.”
Engelen zijn deze vrouwen zeker. Doordat er zoveel geweld en gevaar op straat is, is het voor kinderen levensgevaarlijk om op straat te spelen. Dankzij de Afternoon Angels hebben honderden kinderen een veilige plek gevonden waar ze in vrijheid kunnen spelen, gestimuleerd worden om te leren en te lezen en goede voeding krijgen. Ondertussen kunnen hun ouders met een gerust hart naar hun werk gaan.
Initiatieven vanuit de gemeenschap
“Ikamva Labantu heeft een lange en trotse geschiedenis in het steunen van initiatieven vanuit de gemeenschap zelf”, vertelt Jovana. “Early childhood development’, oftewel de ontwikkeling van jonge kinderen, vinden wij heel belangrijk. Wij zien kinderen opgroeien in gemeenschappen met een lage sociaaleconomische status, waar families moeite hebben goed te functioneren door werkloosheid, armoede, geweld en allerlei andere problemen. Het gevolg is dat kinderen minder goed presteren en eerder stoppen met school. Dit zorgt weer voor problemen op de lange termijn: minder kansen op de arbeidsmarkt, een slechtere gezondheid, zwangerschappen op jonge leeftijd, meer alcohol- en drugsmisbruik en criminaliteit.”
De eerste levensjaren van een kind vormen de fundering waarop ze de rest van hun leven bouwen
Sterke vrouwelijke leiders
Al deze problemen zien we terug in het huidige Zuid-Afrika. “De eerste levensjaren van een kind vormen de fundering waarop ze de rest van hun leven bouwen”, legt Jovana uit. “Daarom zijn kleuterscholen zo belangrijk. In de townships zijn het de vrouwen met leiderschapskwaliteiten die het tij willen keren door het opzetten van dergelijke scholen. Met hun inzet kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan de het leervermogen van peuters en kleuters. Maar deze vrouwen zijn geen professionals en hebben daardoor onvoldoende vaardigheden. Het opdoen van kennis over de gezonde ontwikkeling van kinderen is voor hen daarom van groot belang.”
Ikamva Labantu is sterk in het bedenken en uitvoeren van trainingsprogramma’s. Hier leren de nieuwe juffen en meesters het opzetten van leerplannen en de beste technieken om kinderen te onderwijzen. Ook helpt de organisatie bij de aanschaf van lesmateriaal en – niet onbelangrijk – het registeren van een kleuterschool. Jovana: “De overheid financiert dan wel geen kleuterscholen, ze eist wel dat de school voldoet aan hoge standaarden. Dat hele proces met een enorme stapel papierwerk is een grote opgave voor de vrouwen in de townships. Wij helpen ze daarbij.”
Een stevige basis voor jonge kinderen
Honderden betrokken moeders en oma’s werken in Kaapstad aan de toekomst van Zuid-Afrika. Dankzij hun inzet zijn er nu al meer dan 400 kleuterscholen opgezet, waar duizenden kinderen de stimulatie en begeleiding krijgen die een stevige basis legt voor hun latere schoolcarrière en leven. Jovana: “Deze moeders hebben weinig geld, maar ze zijn ontzettend rijk als het gaat om het liefde en betrokkenheid. Dat geeft dit land de hoop die het zo hard nodig heeft.”