Eamonn Hanson zet zich met zijn stichting KETSO in voor zijn geboorteland Sierra Leone. Ze kweken bomen voor een beter klimaat, groener land en duurzame werkgelegenheid. Zo maakt hij de droom van zijn overleden vader waar.Â
“Ik blijf me inzetten om de mensen daar een stukje innovatie mee te geven”
Het is 1996 als Eamonn Hanson onderweg is naar het vliegveld van Freetown in Sierra Leone. Het land wordt geteisterd door een burgeroorlog. Eamonn was kort daarvoor bij zijn zieke vader geweest en probeerde terug naar Nederland te vliegen. “Plotseling werd ik aangehouden”, vertelt hij. “De zwaarbewapende soldaten waren kinderen, vol adrenaline en angst. Zij waren banger dan ik.” De kindsoldaten dachten dat hij en zijn neef rebellen waren. Hij werd gevangengenomen, maar mocht na een paar uur weg. Hij had het overleefd.Â
Terug in Amsterdam bleek zijn vader te zijn overleden. “Hij hoorde bij de tweede golf slachtoffers van de oorlog. De eerste golf zijn de mensen die overlijden door het geweld zelf. De tweede golf wordt veroorzaakt doordat mensen hun medicijnen niet meer krijgen of doordat ziekenhuizen verwoest zijn en geen operaties meer kunnen uitvoeren.” Voor Eamonn was nu de tijd aangebroken om de laatste wens van zijn vader uit te voeren. “Ik ben in Sierra Leone geboren, net als mijn vader. Mijn moeder is Nederlandse en na hun scheiding ben ik op mijn dertiende naar Nederland gekomen. Mijn vaders droom was altijd een boerderij te beginnen, maar door omstandigheden kwam het er niet van. Op zijn sterfbed vroeg hij of ik terug wilde komen om zijn droom te verwezenlijken. Maar wat doe je in een oorlogsgebied? Het houden van kippen en varkens zag ik niet zitten. Zo is het idee ontstaan om bomen te kweken en te planten.”Â
30.000 bomen
Eamonn richtte KETSO op, wat staat voor Kauka Educative Tree Seeds Orchard. Tien jaar lang woonde hij in Sierra Leone. De coöperatie die hij opzette wordt gerund door jongeren en kweekt bomen in en rond het dorp Makombeh. “Ze kopen slecht onderhouden landbouwgronden op en planten nieuwe bomen waarmee het landschap wordt hersteld. De jongeren in het dorp verdienen dankzij KETSO een inkomen en de bomen zorgen voor biodiversiteit. We zijn met 200 zaden begonnen en nu staan er 30.000 bomen op 120 hectare land.”
Vanuit Nederland wordt KETSO ondersteund door Stichting Plant N Boom. Ook deze organisatie is door Eamonn opgericht. “We richten ons met name op bedrijven. Gisteren nog had ik een leuk gesprek met iemand van een bedrijf dat voor iedere nieuwe medewerker een boom koopt. De jongeren in Sierra Leone planten de bomen, wij geven de exacte locatie door aan de koper en zij krijgen inzage in de hoeveelheid CO² die hiermee gecompenseerd wordt. Op deze manier zetten we ons ook vanuit Nederland in voor het klimaat, vergroenen we Sierra Leone en zorgen we voor duurzame werkgelegenheid.”
Nieuwe lokale projecten
De volgende stap is om KETSO onafhankelijk te maken van buitenlandse donaties. “De organisatie is als kwekerij opgericht om uiteindelijk op eigen benen te staan. Jonge plantjes worden verkocht aan de boeren in de omgeving. Met het geld zet KETSO projecten op die het leven van mensen in de buurt verbeteren. Die projecten bedenken ze niet zelf. De dorpsbewoners geven aan waar ze bij geholpen willen worden. Het gaat tenslotte om hun bestaan.” Op dit moment werkt Eamonn samen met Wilde Ganzen aan een project voor boerinnen. “In Sierra Leone zijn het mannen die het land verdelen, maar vrouwen willen ook een eigen inkomen verdienen. Met onze steun heeft een groep vrouwen een coöperatie opgericht. Nu zamelen we geld in, zodat de boerinnen gereedschap kunnen kopen om het land te bewerken en ondertussen krijgen ze trainingen aangeboden hoe ze zelf bomen kunnen kweken, hoe ze moeten snoeien en welke gewassen het beste bij de bomen passen.”Â
Oorlogtrauma’s
De burgeroorlog in Sierra Leone is gelukkig al een hele tijd voorbij. Het land is politiek redelijk stabiel en in opbouw. “Vroeger liep de helft van de kinderen in mijn klas op blote voeten. Dat zie je nu niet meer. Ondervoeding is ook aangepakt. Maar de overheid kan de grote bevolkingsgroei niet bijbenen, de voedselprijzen zijn flink gestegen en de inflatie was 26 procent in 2022. Grote bedrijven proberen ondertussen het land van natuurlijke rijkdommen als diamanten te beroven en is China bezig haar invloed te vergroten. En dan moeten er nog heel wat oorlogstrauma’s verwerkt worden.” Het is dan ook niet voor niets dat Eamonn jarenlang bij War Child heeft gewerkt. “Ik heb psychologie gestuurd en wilde met mijn kennis de kindsoldaten in mijn geboorteland helpen. Als je echt iets wilt veranderen, dan moet je opkomen voor hun belangen en dat betekent dat je je moet verplaatsen in hun leven. Bij War Child kon ik dat doen. Zo heb ik me hard gemaakt voor psychosociale zorg aan kinderen die te maken hebben gehad met oorlog en geweld. Ik ben er trots op dat de Nederlandse overheid die roep heeft gehoord en er geld voor heeft vrijgemaakt.”Â
Innovatie
Jaarlijks gaat Eamonn terug naar zijn geboorteland, ook al is hij daar een vreemde. “Ik heb er geen familie meer, iedereen is overleden of gevlucht en zelf ben ik behoorlijk verwesterd. Maar ik blijf me inzetten om de mensen daar een stukje innovatie mee te geven. Technieken die wij hier al lang gebruiken, maar daar nog onbekend zijn. Met zonnepanelen water uit de grond halen om daarmee het land te irrigeren, om maar een voorbeeld te noemen. Uiteindelijk hoop ik dat als ik straks gepensioneerd ben, er een organisatie staat die zelfstandig verder is gegaan met projecten die lokale boeren van een inkomen voorzien.” Zo is de laatste wens van zijn vader meer dan uitgekomen. Â