In het oosten van Zambia leven veel mensen van de landbouw. In een half jaar valt er hier geen druppel water. De ondernemers en gezinnen raken zo in de problemen. De oplossing: goedkope, duurzame, lokale waterpompen, gemaakt door lokale mensen.
Rik Haanen en Dinie Nijssen wonen in Zambia en zijn oprichters van Jacana Foundation Zambia. Jacana traint lokale mensen in het maken van betaalbare waterpompen, gemaakt van lokaal staal, autobanden en touw. Door deze simpele werkwijze zijn er in vier jaar tijd 355 pompen geïnstalleerd in regio’s van Chipata en Lundazi. Beide gebieden hebben een trainingscentrum waar ondernemers trainingen volgen. Na de trainingen is het de bedoeling dat ze hun eigen inkomen verdienen door putten te boren, waterpompen te maken en deze te plaatsen.
‘’We kijken vooral of mensen gemotiveerd zijn om te leren’’, vertelt Rik. Sommigen krijgen trainingen in het lassen van pompen. Anderen leren hoe ze watergaten kunnen boren in de grond. Zij scholen zich om tot drillers.
1 pomp voor 10
Na de technische training van drie weken, gaan alle deelnemers in het veld ervaring opdoen. Ze plaatsen eerst gesponsorde pompen bij boeren. Ze plaatsen gesponsorde pompen bij boeren. Dat brengt het balletje aan het rollen. De boeren redden hun oogst, de bouwers maken naam als ondernemer én buren profiteren. Een pomp helpt namelijk gemiddeld tien huishoudens. Een elfde huishouden ziet het nut ervan in en schaft een betaalbare pomp van een ‘vers’ getrainde ondernemer aan. Die pomp helpt ook weer tien andere families. ‘’Zo ontstaat er een kettingreactie die voor iedereen voordelig is.
Kettingreactie
Het gaat zo goed dat de deelnemers van de trainingen zelfs klanten kregen uit Petauke, 200 kilometer van Chipata vandaan. Het is heel duur om telkens op en neer te reizen voor een kapot onderdeeltje. In Petauke merkte de organisatie dat de vraag naar waterpompen enorm was. Niet vreemd: in Zambia heeft 46 procent van de mensen nog steeds geen schoon water. Daarom wil Jacana met dit project een nieuw trainingscentrum bouwen. Met een nieuw centrum ontstaat een nieuwe kettingreactie en zullen er uiteindelijk weer duizenden mensen toegang hebben tot schoon water.
*In het eerste jaar van dit project zullen er dertig waterondernemers worden opgeleid en 26 pompen geplaatst. Twintig jonge ondernemers worden opgeleid in productie, installatie en onderhoud van SMART-watervoorzieningen. Gemiddeld zal ieder van hen vijf personen in zijn of haar gezin direct mee laten profiteren van het inkomen. En elk huishouden bereikt met een pomp tien andere. Zo blijft de ketting lopen.
Kennis doorgeven
Het werken met gemotiveerde mensen, geeft Rik de meeste energie. ‘’Een jongen die de las-trainingen volgde had een verbeterpunt. Hij maakte het boorgereedschap robuuster met dezelfde hoeveelheid materialen. Dat is natuurlijk ontzettend leuk’’, vertelt Rik.
‘’Je moet het zien als autorijden: de theorieles is geweest, nu gaan we de straat op. De eerste tien ritten maak je fouten, maar daardoor leer je wel. Nog belangrijker: er rijdt iemand mee die je kan ondersteunen. En langzaamaan zitten zij volledig achter het stuur. Zo werken wij ook met onze mensen. Ze doen ervaring op, leren van de praktijk en geven weer hun kennis door aan de toekomstige mensen van het nieuwe centrum in Petauke. Fantastisch toch!’’
Vragen aan Rik en Jacana
‘’We hebben eerder twee trainingscentra gerund en zagen dat deze tijdsperiode genoeg is om een centrum op eigen benen te zien staan. De drie jaar heb je nodig om de fondsen bij elkaar te krijgen. Je investeert in de trainingen en zorgt voor kwaliteit, waardoor het uiteindelijk z’n vruchten afwerpt.’’
‘’We willen met name de selectie van de drillers nog beter doen. In het eerste trainingscentrum was de selectie prima, maar niet fantastisch. Het is toch beter als iedereen uit de groep zich voor de volle 100% inzet. Verder zullen we ook het proces anders ervaren. In het begin hadden we namelijk helemaal geen drillers in Zambia. Toen hebben we experts uit Malawi en Tanzania om hulp gevraagd. Maar nu zijn ‘onze’ getrainde drillers de experts en kunnen zij de mensen in het nieuwe centrum trainen. Geweldig toch!’’
‘’Het proces van mensen! Vooral bij de mensen die niet tot nauwelijks kunnen lezen en schrijven. Zij zien erg op tegen de les waarin ze kostprijzen gaan uitrekenen. Sommigen willen zelfs de rekenmachine met geen vinger aanraken. Een trainer helpt ze dan. Ze zien dat het geen magie is en veranderen helemaal van houding. Aan het einde van de dag willen ze de rekenmachine niet meer loslaten. ’Ik wil dit nog even proberen!’ Dat is echt prachtig.’’
Project in het kort
- Hiermee help je 250 mensen
- € 81.221
- Zambia
- Schoon water en sanitair
- 2020.0542